زندگی با درد مزمن، چه ناشی از التهاب مفاصل (آرتریت) باشد و چه دردهای طولانیمدت دیگر، یک چالش روزمره است. اما چالشی که شاید کمتر به آن پرداخته شده، سردرگمی هنگام انتخاب داروی مسکن است. وقتی مقابل قفسه داروخانه میایستید، با نامهای مختلفی روبرو میشوید. دو تا از معروفترین آنها ایبوپروفن (Ibuprofen) و سلکوکسیب (Celecoxib) هستند. میخواهیم بفهمیم سلکوکسیب چیست و چه تفاوت اساسی با مسکنهای رایجی مثل ایبوپروفن دارد تا شما بتوانید با آگاهی بیشتری با پزشک خود مشورت کنید.
سلکوکسیب
ایبوپروفن، ناپروکسن و دیکلوفناک جزو خانوادهای از داروها به نام «داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی» (NSAIDs) هستند. این داروها با مهار آنزیمهایی به نام سیکلواکسیژناز (COX) درد و التهاب را کاهش میدهند. اما مشکل اینجاست که این داروها هم آنزیم COX-1 (که از پوشش معده محافظت میکند) و هم آنزیم COX-2 (که باعث درد و التهاب میشود) را مهار میکنند. به همین دلیل، مصرف طولانیمدت آنها میتواند به معده آسیب بزند.
اینجا بود که سلکوکسیب وارد میدان شد. سلکوکسیب نسل جدیدتری از NSAIDهاست که به آن مهارکننده انتخابی COX-2 میگویند. یعنی به طور هوشمندانه و هدفمند، فقط روی آنزیم عامل التهاب (COX-2) اثر میگذارد و کاری به آنزیم محافظ معده (COX-1) ندارد. این ویژگی، بزرگترین تفاوت سلکوکسیب و ایبوپروفن است و آن را به گزینهای جذاب برای برخی بیماران تبدیل میکند.
مقایسه سلکوکسیب و ایبوپروفن
برای درک بهتر تفاوت سلکوکسیب و ایبوپروفن، بیایید آنها را در چند زمینه کلیدی مقایسه کنیم:
- عوارض گوارشی: این مهمترین تفاوت است. از آنجایی که سلکوکسیب کاری به آنزیم محافظ معده ندارد، خطر بروز عوارضی مانند سوزش سر دل، زخم معده و خونریزی گوارشی در آن به مراتب کمتر از ایبوپروفن است. به همین دلیل، برای افرادی که سابقه مشکلات گوارشی دارند یا باید مسکن را برای مدت طولانی مصرف کنند، سلکوکسیب میتواند یک مسکن بدون عارضه گوارشی یا با عوارض بسیار کمتر باشد.
- نحوه عملکرد: ایبوپروفن یک مسکن عمومی و غیرانتخابی است که هر دو آنزیم COX-1 و COX-2 را مهار میکند. سلکوکسیب یک مسکن انتخابی است و فقط COX-2 را هدف قرار میدهد.
- مدت زمان اثر: سلکوکسیب معمولاً ماندگاری بیشتری در بدن دارد و اغلب یک یا دو بار در روز مصرف میشود. در حالی که ایبوپروفن برای کنترل درد نیاز به مصرف هر ۶ تا ۸ ساعت یکبار دارد. این ویژگی برای بیماران مبتلا به دردهای مزمن که نمیخواهند دائماً قرص بخورند، یک مزیت محسوب میشود.
- سلامت قلب و عروق: هر دو دارو، بهویژه در دوزهای بالا یا در مصرف طولانیمدت، ممکن است خطر مشکلات قلبی-عروقی را کمی افزایش دهند. به همین دلیل، اگر سابقه بیماری قلبی یا فشار خون بالا دارید، مشورت با پزشک قبل از مصرف هر یک از این داروها کاملاً ضروری است.
انتخاب نهایی با شما و پزشک شماست
پس کدام یک را انتخاب کنیم؟ پاسخ قطعی وجود ندارد، زیرا انتخاب «بهترین» مسکن به شرایط شما بستگی دارد:
- ایبوپروفن یک انتخاب عالی برای دردهای حاد و کوتاهمدت است؛ مثل سردرد، دنداندرد یا کشیدگی عضلانی در افرادی که مشکل گوارشی خاصی ندارند.
- سلکوکسیب گزینهای ایدهآل برای کنترل دردهای مزمن و التهابی (مانند آرتریت روماتوئید یا آرتروز) است، بهویژه اگر معده حساسی دارید یا نگران عوارض گوارشی ناشی از مصرف طولانیمدت مسکنها هستید.